Η εξάρτηση από τον τζόγο ανάγεται στο φάσμα της διαταραχής του ελέγχου, των παρορμήσεων αλλά και της εξάρτησης. Κυρίαρχο χαρακτηριστικό σε αυτού του τύπου τις ψυχολογικές εξαρτήσεις και συμπεριφορές είναι ότι δεν οφείλονται, ούτε προκαλούνται από την πρόσληψη κάποιας ψυχοδραστικής ουσίας, αφού το αίσθημα ευφορίας και ηδονής που αισθάνεται το εξαρτημένο άτομο προέρχεται από ουσίες που το ίδιο το σώμα και ο εγκέφαλος παράγουν.
Μελετώντας τα γενικά χαρακτηριστικά των Εξαρτημένων εντοπίζουμε 3 πτυχές:
- την παρορμητικότητα,
- . τον ψυχαναγκασμό,
- . την εθιστική συμπεριφορά.
Ο εξαρτημένος-παθολογικός τζογαδόρος, δεν βιώνει καμία ικανοποίηση από τα συνηθισμένα, καθημερινά πράγματα και καταστάσεις που υπάρχουν στη ζωή του και αναζητεί τον συναισθηματικό ερεθισμό και την αντιμετώπιση της ανηδονίας μέσα από την ενασχόληση με τον τζόγο, προσπαθώντας να ζήσει μία έντονη συγκίνηση τζογάροντας, ώστε στιγμιαία να εκφορτιστεί συναισθηματικά. Μέσα σε αυτό λοιπόν το ψυχολογικό πλαίσιο, οι αποφάσεις λαμβάνονται αστραπιαία και οι συμπεριφορές προκύπτουν παρορμητικά, χωρίς ιδιαίτερη σκέψη και χρήση της λογικής, ενώ ο παθολογικός τζογαδόρος βρίσκεται σε μία συνεχή ένταση και ανησυχία που τον εξαντλεί ψυχολογικά.
«παίζει» ακατάπαυστα, έχοντας στο μυαλό του πως αν δεν βγει από το παιχνίδι, κάποια στιγμή η τύχη του θα αλλάξει, θα του γυρίσει η γρουσουζιά σε καλοτυχία και θα «πιάσει την καλή», θα ρεφάρει τελικά. Και έτσι ζει σε μια συνεχόμενη ψευδαίσθηση.
Πολλοί ειδικοί συγκρίνουν τον εθισμό με τον καρκίνο. Για να κατανοήσουμε όλες τις διαφορετικές μορφές του καρκίνου πρέπει πρώτα να καταλάβουμε το κοινό τους σημείο. Όλοι οι καρκίνοι μοιράζονται μια παρόμοια διαδικασία: τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των κυττάρων. Παρομοίως, πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε το κοινό σημείο όλων των εθισμών και των εθιστικών διαδικασιών: την ανεξέλεγκτη και μάταιη αναζήτηση της πληρότητας, της ευτυχίας και της γαλήνης μέσα από την σχέση με κάποιο αντικείμενο ή κατάσταση. Άσχετα με το αντικείμενο του εθισμού, κάθε εθισμένος εμπλέκεται σε μια σχέση με ένα αντικείμενο ή κατάσταση, με στόχο να επιτευχθεί η επιθυμητή αλλαγή της διάθεσης, το επιθυμητό επίπεδο μέθης ή έκστασης.
Τα τυχερά παιχνίδια συναρπάζουν τους οπαδούς τους όσο ενοχλούν τους κριτικούς τους. Στηρίζονται στην βαθιά επιθυμία του ανθρώπου να διακινδυνεύσει και στην ελπίδα του να κερδίσει μεγάλα χρηματικά ποσά.
Τα τυχερά παιχνίδια βασίζονται σε ανεπτυγμένα μαθηματικά και υπάγονται στους Νόμους των Πιθανοτήτων. Είναι ουσιαστικά η ανάληψη κινδύνου (ρίσκου) για να κερδίσεις μεγάλα ως και τεράστιας αξίας έπαθλα (χρήματα – αντικείμενα)
Τα τυχερά παιχνίδια είναι ιδιαιτέρως δημοφιλή στους Έλληνες, αρκεί να σκεφτεί κανείς το γεγονός ότι αποτελεί ουσιαστικά έθιμο η χαρτοπαιξία την Πρωτοχρονιά.
Όπως συμβαίνει και με πολλές άλλες μορφές εθισμού, ο εθισμός στο τζόγο είναι κάτι χρόνιο που κτίζεται σταδιακά. Καθώς αναπτύσσεται, ο τζογαδόρος έχει την ανάγκη να τζογάρει όλο και πιο συχνά και για μεγαλύτερες περιόδους. Χρειάζεται να παίζει όλο και μεγαλύτερα ποσά για να νιώσει την ίδια διέγερση. Ο παθολογικός τζόγος, όπως ο αλκοολισμός, προκαλεί πολλά σωματικά προβλήματα. Οι παθολογικοί τζογαδόροι πάσχουν από χρόνιους πονοκεφάλους ή ημικρανίες, πόνους στο στήθος. καρδιολογικά προβλήματα, στομαχικά προβλήματα, δερματίτιδες και σοβαρή κατάθλιψη. Οι δύο στους τρεις έχουν αυτοκτονικό ιδεασμό και το 40% των παθολογικών παικτών, κάνουν κατάχρηση στο αλκοόλ.
Όταν κάποιος «τζογάρει», αισθάνεται απόλυτη αφοσίωση σε αυτό, ενθουσιάζεται και εμφανίζει διέγερση η οποία βιώνεται με σωματικά συμπτώματα όπως είναι η ταχυκαρδία και η εφίδρωση. Από την μια όταν κερδίζει αισθάνεται ανακούφιση, ικανοποίηση και ανυπομονεί να ξανά παίξει. Εκείνη την στιγμή αναδύονται συναισθήματαευφορίας καθώς ερμηνεύει την νίκη του ως αποτέλεσμα ατομικής ικανότητας.
Από την άλλη όταν χάνει και το αποτέλεσμα δεν είναι το επιθυμητό αισθάνεται ενοχές και φόβο. Ανησυχεί έντονα καθώς προσπαθεί να βρει τρόπο να εξασφαλίσει τα χρήματα που απαιτούνται για να ξανά παίζει.
Όταν στοιχηματίζει και εν αναμονή των αποτελεσμάτων, η πίεση του ανεβαίνει, η καρδία του χτυπά πιο γρήγορα, και το επιδιωκόμενο αίσθημα ανάτασης (απομάκρυνσης από την πραγματικότητα) είναι παρόν και σίγουρο. Καθώς πλησιάζει η ώρα να μάθει τα αποτελέσματα του στοιχήματος, το αίσθημα της διέγερσης γίνεται ευφορικό. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα αν πρόκειται να κερδίσει πολλά. Τα μεγάλη κέρδη δίνουν στο τζογαδόρο τη δυνατότητα να αγοράσει την ίδια αίσθηση την επόμενη μέρα.
Θεραπεία
Κάθε άνθρωπος έχει βασικές συναισθηματικές ανάγκες: για αγάπη, αποδοχή, αναγνώριση και αυτό-εκτίμηση. Όταν οι ανάγκες αυτές δεν ικανοποιούνται, το άτομο βιώνει αισθήματα ανεπάρκειας, απόρριψης ανημποριάς και αδυναμίας να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις της ζωής. Οι περισσότεροι αναφέρουν ότι μεγάλωσαν με όλα αυτά τα αρνητικά συναισθήματα και ότι όταν έπαιζαν και κέρδιζαν, είχαν τη δυνατότητα να ¨αγοράσουν¨ φίλους, αγάπη και αυτό-εκτίμηση. Επιπλέον, τα κέρδη τους έκαναν να νιώθουν ισχυροί και παντοδύναμοι
Πολλοί αναλυτές θεωρούσαν το τζόγο σαν ένα είδος παιχνιδιού στο οποίο επιδίδονται άνθρωποι που δεν θέλουν να μεγαλώσουν. Το αποτέλεσμα της ανωριμότητας τους είναιη έντονη επιθυμία για ευχαρίστηση και άμεση ικανοποίηση στην ενήλικη ζωή.
Ο πρωταρχικός θεραπευτικός στόχος για το άτομο που τζογάρει είναι να καταφέρει να διαχειριστεί την παρόρμηση του και την έντονη επιθυμία του για ικανοποίηση της εξάρτησης. Ο παθολογικός τζόγος συχνά εμφανίζει συννοσηρότητα με διαταραχές της προσωπικότητας και κυρίως με την ναρκισσιστική και την οριακή διαταραχή προσωπικότητας.
Κατά την διάρκεια της θεραπείας αναλύονται μοτίβα ζωής και οικογενειακές πεποιθήσεις, όπως η τάση για εύκολο χρήμα.. Μέσα στην θεραπευτική σχέση δημιουργείται ένα προστατευτικό περιβάλλον το οποίο αποτρέπει το άτομο να συμμετάσχει σε τυχερά παιχνίδια και μαθαίνει πώς να διαχειριστεί τις καταστάσεις που εμπλέκονται με τον τζόγο.
Η συμμετοχή των συγγενών ή σημαντικών άλλων στη διαδικασία απεξάρτησης από τον τζόγο είναι πολύ σημαντική, γιατί ενισχύει τη θετική έκβαση της θεραπείας και συμβάλει στην αποκατάσταση της λειτουργικότητας της οικογένειας και των στενών διαπροσωπικών σχέσεων
Στις περισσότερες περιπτώσεις οι άνθρωποι του στενού περιβάλλοντος συνειδητοποιούν πολύ πιο νωρίς από τον ίδιο τον εξαρτημένο ότι υπάρχει πρόβλημα, και μπορεί να αναζητήσουν βοήθεια πρώτοι. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει κανείς να γνωρίζει ότι η αντιμετώπιση της εξάρτησης από τον τζόγο είναι πολυεπίπεδη και μακροχρόνια.
